Yapay zeka, günümüzün en hızlı gelişen teknolojilerinden biri olarak ön plana çıkıyor. Eğitimden sağlığa, istihdamdan sosyal yaşama kadar her alanda büyük değişim yaratıyor. Ancak bu değişimden herkes eşit şekilde yararlanabiliyor mu?
Dünya genelinde yaklaşık 1.3 milyar insan bir tür engellilikle yaşıyor. Bu bireylerin teknolojik yeniliklerden dışlanmaması için geliştirilen engelliler için AI çözümleri, dijital kapsayıcılığın temelini oluşturuyor.
Uzmanlara göre, erişilebilirlik odaklı yapay zekâ çözümlerinin 2026’ya kadar %400 oranında büyümesi bekleniyor. Bu öngörü, sektörün ne kadar hızlı geliştiğini ve erişilebilirliğin teknoloji gündeminde artık merkezi bir yer tuttuğunu gösteriyor.
Engelliler İçin AI Çözümleri Neler Sunuyor?
Düşünceden Sese AI
Konuşma zorluğu çeken bireyler için geliştirilen “düşünceden sese AI” teknolojileri, kullanıcıların düşünce gücüyle ya da minimal hareketlerle cihazlarla iletişim kurmasını sağlıyor.
Bu tür sistemler, beyin sinyallerini analiz ederek sese veya yazıya dönüştürebiliyor. Böylece bireyler, eğitim, iş ve sosyal ortamlarda daha aktif rol alabiliyor.
Mobilite ve Bilgiye Erişim
- Gelişmiş navigasyon sistemleri, erişilebilir rotaları tespit ediyor
- Otomatik altyazılar ve işaret dili çevirileri, dijital içeriği kapsayıcı hale getiriyor
- Görme engelli bireyler için nesne tanıma ve çevresel betimleme sistemleri büyük kolaylık sağlıyor
Assistive24: Erişilebilirlik İçin Tasarlanmış Bir Platform
Yapay zekâ ile erişilebilirliği buluşturan başarılı örneklerden biri de Assistive24 olabilir. Bu platform, engelliler için AI çözümleri sunarak bireylerin dijital hayata eşit şekilde katılmasını sağlıyor.
Assistive24’ün Sunduğu Bazı Çözümler
- Dijital erişim araçları: Web ve mobil uygulamalar için erişilebilirlik modülleri
- İletişim destek sistemleri: Konuşma ve motor beceri zorlukları yaşayan bireyler için AI destekli uygulamalar
- Kurumlara özel çözümler: Kamu kurumları ve özel sektör için erişilebilirlik danışmanlığı ve denetim hizmetleri
Bu platform, teknolojinin insan merkezli kullanılmasına odaklanıyor ve engelli bireyleri dışlayan sistemleri dönüştürmeyi hedefliyor.
Erişilebilirlikte Yapay Zekânın Riskleri
Her ne kadar yapay zekâ birçok fayda sağlasa da, erişimde eşitsizlikler ve algoritmik ayrımcılık gibi önemli riskler içeriyor.
- AI sistemleri genellikle “ortalama” kullanıcıya göre geliştirilir. Bu da engelli bireylerin sistem dışı kalmasına neden olabilir.
- Görsel veya işitsel farklılıklara sahip bireyler, yüz tanıma ya da sesli asistanlar tarafından yanlış yorumlanabilir.
- Bazı chatbot’lar, ekran okuyucularla uyumsuz olduğu için görme engelli bireyler için erişilemez hale gelebilir.
Bu noktada, Assistive24 gibi erişilebilirlik odaklı platformların rolü daha da kritik hâle geliyor. Çünkü bu tür yapılar, hem bireylerin ihtiyaçlarını merkeze alıyor hem de teknoloji üreticilerine rehberlik ediyor.
Neden Şimdi Harekete Geçilmeli?
- Yasal düzenlemeler (örneğin Avrupa AI Act), erişilebilirliğin zorunlu bir standart haline geldiğini gösteriyor.
- Küresel dijital stratejiler, insan haklarına dayalı yapay zekâ kullanımı çağrısı yapıyor.
- Teknoloji geliştikçe erişim uçurumu büyüyebilir; şimdi adım atmazsak daha fazla birey dışlanabilir.
Erişilebilirlik Geleceğin Değil, Bugünün Meselesi
Yapay zekâ sayesinde, engelli bireylerin potansiyelini tam anlamıyla ortaya çıkarabileceğimiz bir çağdayız. Ancak bu erişilebilirlik ilkesi merkeze alındığında mümkün olabilir.
Engelliler için AI çözümleri, düşünceden sese AI gibi yenilikçi teknolojilerle birlikte dijital eşitlik yolunda önemli adımlar atıyor.
Assistive24, bu vizyonu gerçeğe dönüştüren önemli platformlardan biri olarak görünüyor. Geliştiriciler, kamu kurumları ve özel sektör; erişilebilirlik için bu tür çözümlerle iş birliği yapabilir ve herkesi olabildiğince dijital dünyaya dahil edebilirler.
