Teknolojinin gelişmesiyle hayatımızın her alanında ciddi değişimler yaşandı. Bu yazımızda cerrahların işini kolaylaştıran robotik cerrahiden bahsedeceğiz. Öncelikle, bu teknolojinin ne olduğunu ve hayatımızda neleri kolaylaştırdığını birlikte inceleyelim.
Robotik Nedir?
Robotik, robotların üretim ve kullanım süreciyle ilgilenen bir disiplindir. Robot, üzerinde bulunan sensörler yardımıyla tanımlanan görevleri algılayıp yerine getiren bir sistemdir. Robotlar, özellikle endüstriyel alanda kullanılmaya başlandığından beri, insan için sıkıcı olan tekrarlayıcı işleri kolaylıkla yapmaktadır. Robotlar oldukça hassas hareket ederler. Bu özellikleri, birçok sektörde olduğu gibi sağlık sektöründe de oldukça önemlidir.
Robotik bilimi, zaman zaman yapay zeka bilimi ile karıştırılır, fakat ikisi ayrı alanlardır. Robotikte belirli kodlamalar yapılır ve robot bu kodlamalara göre görevleri yerine getirir. Yapay zeka ise, insan zekasına benzer şekilde hem ona verilenlerden hem de kendi deneyimlerinden öğrenir.
İlginizi çekebilir: Geleceğin Robotları: Doğanın Ustalığına Meydan Okuyor
Robotik Cerrahi Nedir?
Da Vinci Robotik Cerrahi Sistemi olarak bilinen bu sistem, ameliyatların robot kollar yardımıyla gerçekleştirilmesini sağlar. Bilinenin aksine, operasyonu robot yapmaz, sadece operasyonu yapan cerraha yardımcı olur. Cerrahlar, Da Vinci konsolunu kullanarak robot kollarını kontrol eder. Robot kolları, insan koluna göre daha hassas olduğu için ameliyat başarısı artar. Genellikle üroloji, kadın hastalıkları ve genel cerrahi gibi alanlarda kullanılır. Küçük kesiler yapılır ve görüntüleme cihazı sayesinde cerrah içeriyi üç boyutlu olarak görür. Buna göre cerrah, cerrah konsoluna oturarak el hareketleriyle robotu yönlendirir. Cerrahın elindeki titremeler robot koluna yansımadığından ameliyat güvenli bir şekilde gerçekleşir. Dünyada yaklaşık 20 yıldır kullanılan bu teknoloji, ülkemizde 10 yıldır kullanılmaktadır.
Retina Ameliyatlarında Robotik Cerrahi
Üroloji, kadın hastalıkları gibi alanlarda yaygın olarak kullanılmaya başlanan bu teknoloji farklı tıp alanlarında da kullanılacak. Özellikle göz operasyonları gibi hassas müdahale gerektiren ameliyatlarda robotik cerrahi ve yapay zekanın birleştirildiği projeler geliştirilmeye başlandı. Hadi bu projeleri inceleyelim.
PRECEYES Projesi
Göz ameliyatları için geliştirilmiş bir robotik cerrahi asistanıdır. Sistem, cerrahlara aletleri konumlandırmak ve tutmak için 20 μm’den daha iyi bir hassasiyet sağlar. Göz gibi önemli ve küçük bir organda böyle bir hassasiyet ameliyat başarılarını artırmayı hedefliyor. Sistem genel ve lokal anestezi altında kullanıma uygundur. Hollanda’daki Rotterdam Göz Hastanesi’nde klinik denemelerde kullanılmış ve başarıyla doğrulanmıştır. Klinik ve klinik öncesi çalışmalar tamamlanmıştır ve ticari olarak kullanıma uygundur.
GEYEDANCE Projesi
Bu projede, Preceyes projesine yapay zeka özellikleri eklenerek cerrahların zihinsel yükünü hafifletmek amaçlanmaktadır. Özellikle karar alma sürecinde cerraha yardımcı olan bu sistem, insan merkezli bir yapay zeka yaklaşımını benimsemiştir. Yapay zeka, karar verme aşamasında da kullanılmaktadır. Çünkü ondan, insan gibi düşünüp muhakeme etmesini bekleriz. Örneğin, bir cerrah planlanan operasyonda neler yapılacağına dair kendisini kodlamış olsa bile, operasyon sırasında beklenmedik durumlar ortaya çıkabilir ve bu durum karşısında birden fazla seçeneği olabilir. Bu durumda en uygun seçeneği seçip uygulamaya geçmesi gerekir. Yapay zeka destekli cerrahi robot da tıpkı bir insan gibi burada en doğru kararı verebilir. Hatta insan gibi duygusal bir varlık olmadığı için daha doğru bir karar verebilir. İnsan yorulabilir, üzülebilir ve bu sebeplerden dolayı sağlıklı düşünemeyebilir.
Bu proje, kendi türünün tek örneğidir. Amacı, personel açığını kapatarak retina ameliyatlarının daha geniş kitlelere ulaşmasıdır. Birden fazla disiplinde 7 tane ortağı bulunuyor ve bu ortaklar robotik, yapay zeka gibi alanlarda uzun bir geçmişe sahiptir. Preceyes sadece robotik teknolojisini kullanırken GEYEDANCE projesi, bunlara yapay zekayı ekleyerek önemli başarılar sağlamayı hedefliyor. Ayrıca, proje Avrupa Birliği tarafından önemli ölçüde finanse edilmektedir.
Retina hastalıkları, görme bozukluklarının ana nedenleridir. Dünyada her yıl 2 milyon retina ameliyatı yapılmakta ve bu ameliyatlar hiç kolay değildir. Bir cerrahın yetişmesi zorlu bir süreçtir. Örneğin, ülkemizde 6 yıl tıp eğitiminin ardından uzmanlık alanı seçilir ve buna göre eğitim alınır. Cerrahi, deneyim ve özveri gerektiren bir alan olduğu için bu eğitim bir ömür devam eder. Elbette bu sistem, bu işe yıllarını vermiş bir cerrah kadar başarılı olmayabilir ama gelecekte neler olacağını kim bilir… Tıpkı endüstride robotlaşmanın insan yükünü hafiflettiği gibi cerrahide de bu gibi projeler insan yükünü hafifletecektir. Bu konuda yapılan çalışmalar heyecan verici olsa da daha fazla yol alınması gerekiyor. Bu gibi sistemlerin daha yaygın olarak kullanıldığını görmek dileğiyle…
Masqot sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
