Yapay Zeka ile Üretilen Görsel ve Videoların tespitini yapmak, günümüzün hızla gelişen teknoloji dünyasında giderek daha zorlu bir hale gelmektedir. Gerçek mi Yapay mı? Yapay zeka algoritmaları, gerçekçi fotoğraflar, videolar ve sesler oluşturmada inanılmaz derecede başarılı olmaktadır. Bu duruma halk arasında “deepfake” denmektedir. Deepfake, “derin öğrenme” (deep learning) ve “sahte” (fake) kelimelerinin birleşimiyle oluşmuş bir terim olarak tanımlanmaktadır.
Yapay zekanın görsel ve işitsel üretim yetenekleri, hem yaratıcılık hem de etik açıdan yeni soruları gündeme getirmektedir. Yapay Zeka ile Üretilen Görsel ve Videolar Nasıl Anlaşılır?Sorusuna cevap arayıp, bir görselin veya videonun yapay zeka tarafından üretilip üretilmediğini anlamanın yollarını detaylı olarak ele alacağız.
Yüz ve Vücut Yapısındaki İpuçları
Yapay Zeka ile Üretilen Görsel ve Videoları en çok ele veren detaylar, insan figürleri üzerindeki hatalardır. Algoritmalar, insan anatomisini mükemmel şekilde taklit etmekte hala zorlanmaktadır.
- Asimetri ve Bozukluklar: Yapay zeka, özellikle yüzün sol ve sağ tarafını eşleştirmekte zorlanabilmektedir. Gözlerin, kulakların veya burun deliklerinin boyutunda ve şeklinde farklılıklar olabilmektedir. Bir resimde tek bir küpe takılmış gibi görünse de, diğer kulağında hiçbir şey olmaması veya saçın bir tarafta düzensiz olması gibi tutarsızlıklar görülebilmektedir.
- Gözler ve Dişler: Gözler, bir yapay zeka resminde sıklıkla parlaklık, odaklama veya yansıma açısından tuhaf görünebilmektedir. Gözbebekleri farklı yönlere bakabilmekte veya bir göz diğerinden daha bulanık olabilmektedir. Dişler ise genellikle düzensiz, fazla parlak veya saydam olmaktadır. Bazen eksik veya fazladan dişler de görülebilmektedir.
- Ten Yapısı ve Lekeleri: Gerçek insan teninde gözenekler, küçük kırışıklıklar ve benler bulunmaktadır. Yapay zeka tarafından oluşturulan yüzler ise genellikle fazla pürüzsüz ve “plastik” bir görünüme sahip olmaktadır. Cilt lekeleri veya benlerin tamamen simetrik veya doğal olmayan bir şekilde yerleştirildiği durumlar da görülebilmektedir.
Nesneler ve Arka Planlardaki Hatalar
Yapay zeka ile üretilen görsel ve videolarda yalnızca insan figürleri değil; arka plan ve içindeki nesneler de dikkatle incelendiğinde yapay zekâ üretimi olup olmadığına dair ipuçları verebilir. Bu yöntemler, AI içeriklerin tespit edilmesini kolaylaştırır.
- Tuhaf Varlıklar ve Nesneler: Yapay zeka, bazen gerçek hayatta var olmayan veya mantıksız görünen nesneler bile yaratabilmektedir diyebiliriz. Örneğin, bir kişinin elindeki telefonun ekranında anlamsız semboller veya bir arabanın kapısının olmadığı bir görüntüyle karşılaşabilmeniz mümkündür.
- Tutarsız Yansımalar ve Gölgeleme: Yapay zeka, ışık kaynaklarını ve yansımaları doğru şekilde taklit etmekte oldukça zorlanabilen bir teknoloji olarak karşımıza çıkmaktadır diyebiliriz. Bir resimde ışık soldan geliyor gibi görünse de, gölgelerin sağa doğru düştüğü veya bir aynadaki yansımanın gerçeklikle uyuşmadığı durumlar yaşanabilmektedir.
- Yazılar ve Metinler: Yapay zeka, metin ve harfleri oluşturmakta en başarısız olduğu alanlardan birisidir. Bir afişteki yazıların anlamsız sembollere veya bozuk harflere dönüştüğünü, okunamaz bir metin olduğunu görebilmeniz mümkündür.
Hareket ve Seslerdeki Tutarsızlıklar
Videolar ve ses kayıtları, bir yapay zeka ürününü tespit etmek için daha fazla veri sunmaktdır. 
- Kötü Kaliteli Görüntü: Yapay zeka tarafından oluşturulan videolar, genel olarak düşük çözünürlüklü olan veya sıkıştırma hataları içeren videolardır. Özellikle yüzün çevresinde veya kenarlarda piksellenme, bulanıklık veya titreme gibi “artefakt” adı verilen kusurlar görülebilmektedir.
- Sesin Değişkenliği: Yapay zeka ile üretilen görsel ve videolar, bazen monoton veya robotik bir tona sahip olabilmektedir. Ses tonu, duyguya göre değişmeyebilmekte veya sesin hızı aniden artıp yavaşlayabilmektedir.
AI Görsel Tespiti: Araçlar ve Uzman İpuçları
AI görsel tespiti, yapay zeka ile üretilen görsel ve videoların gerçek mi yoksa yapay zekâ ürünü mü olduğunu belirlemek için geliştirilmiştir. Ancak, bu araçlar kesin sonuç vermeyebilir; farklı yöntemleri bir arada kullanmak, doğru tespit şansını artırır.
- Güvenilir Araçları Kullanma: Fotoğrafın veya videonun kaynağını bilmediğiniz durumlarda, Google’ın Tersine Görsel Arama gibi araçları kullanmayı tercih ederek görselin daha önce farklı platformlarda kullanılıp kullanılmadığını kontrol edebilmeniz oldukça mümkündür.
- Adli Bilişim Analizi: Şüpheli bir görüntüyü veya videoyu daha derinlemesine incelemek için adli bilişim uzmanları ve yapay zeka tespit araçları kullanılmaktadır. Bu araçlar, verideki gizli desenleri ve dijital parmak izlerini inceleyerek yapay zeka izlerini bulmaya çalışmaktadır.
Yapay zekanın görsel üretim yetenekleri gelişmeye devam ettikçe, sahte ve gerçek arasındaki çizgiler giderek daha bulanık hale gelecektir. Bir görselin veya videonun yapay zeka tarafından oluşturulduğunu anlamak için her zaman dikkatli olmak, “çok iyi” görünen şeylere karşı şüpheci yaklaşmak oldukça önemlidir.
- Kaynak Kontrolü: İçeriğin kaynağını her zaman kontrol edin. Bilinmeyen bir hesaptan gelen ve şok edici görünen bir içeriğe hemen güvenmeyin.
- Detaylara Odaklanın: Hızla paylaşılan içerikler yerine, detaylara odaklanarak asimetrileri, mantıksız gölgeleri veya bozuk metinleri arayın.
- Farkındalık Yaratın: Yapay zeka ve deepfake teknolojileri hakkında kendinizi ve çevrenizi bilgilendirmeniz çok önemlidir. Bu, yayılan yanlış bilgilerin önüne geçmede en güçlü silahlardan biridir.
Unutmayın, gelecekte gerçek ile sahteyi ayırmak, daha eleştirel bir göz ve daha fazla dijital okuryazarlık gerektirecektir.
