Yapay zekanın iş piyasasını temelden değiştirdiği bir döneme giriyoruz. Birçok çalışan yapay zekanın kendi rollerini ortadan kaldıracağı endişesini taşıyor. Ancak aslında bu dijital değişim sonucunda şirketlerin yapay zekayı benimsemesiyle birlikte yapay zeka, iş dünyasında yalnızca süreçleri dönüştürmekle kalmıyor, aynı zamanda yeni meslek alanları da yaratıyor.

Walmart, KPMG, Salesforce gibi dev şirketlerin öncülüğünde doğan bu yeni unvanlar, teknolojinin insanla iş birliği yapma biçimini yeniden tanımlıyor. Böylelikle, artık yapay zeka iş unvanları kavramı, geleceğin meslek haritasında kendine kalıcı bir yer edinmiş oluyor. LinkedIn verilerine göre, 2000 yılından bu yana var olmayan iş unvanlarına sahip çalışanların oranı %20’ye ulaştı.

Bu değişim, iş dünyasının yapay zekayla birlikte çalışmayı, hatta onu kullanmayı gerektiren yeni bir çağa girdiğini gösteriyor. Generative AI yani üretken yapay zeka ise bu değişimi hızlandırarak, henüz netleşmemiş unvan ve görev tanımlarına sahip yeni AI meslekler yaratıyor. İşte geleceğin işgücünde karşımıza çıkacak, öne çıkan 16 yeni yapay zeka mesleği!  

Müşteri Deneyimini Yapay Zeka ile Geliştiren Roller

Bu roller, şirketlerin dijital ürünlerle müşteri etkileşimlerini inşa etmelerine ve iyileştirmelerine yardımcı oluyor.

1.Yapay Zeka Konuşma Tasarımcısı

Yapay zeka konuşma tasarımcısı, yani İngilizce ifadeyle AI Conversation Designer, yapay zeka arayüzlerinin dilini, akışını ve kişiliğini oluşturarak bu sistemlerin kullanıcılar için kolay, yardımcı ve ilgi çekici olmasını sağlar.

Salesforce'ta dijital etkileşimin merkezinde yer alan bu rol için gerekli beceriler arasında prompt mühendisliği, kullanıcı psikolojisini anlama ve senaryo yazma yeteneği bulunuyor. Rol, yapay zeka ile kullanıcı arasındaki diyaloğun kalitesini doğrudan etkileyen kritik bir köprü görevi görüyor.

2.Bilgi Mimarı

Bir Knowledge Architect, Türkçe ismiyle bilgi mimarı, bilginin düzeni, yapay zekanın doğruluğunu ve etkinliğini belirleyen, yani bir yapay aracısının neyi bilmesi, hangi becerilere sahip olması ve görevleri ne kadar doğru gerçekleştirmesi gerektiğini şekillendiren uzmandır.

Ayrıca, yapay zeka aracılarının attığı adımların uygun bağlama sahip olmasını ve iş hedeflerini yansıtmasını sağlamaktan sorumludur. KPMG'de bu iş için gerekenler, bilgiyi bilgi grafiklerinde yapılandırma ve veriyi belirli bir alanda veya bağlamda tanımlama becerisini içerir. Böylece yapay zekanın verdiği yanıtlar hem teknik hem de bağlamsal açıdan tutarlı hale gelir.

3.Etkileşim Tasarımcısı

Etkileşim Tasarımcısı, insanlar ve yapay zeka aracıları arasındaki etkileşim modellerini tasarlar. İnsanlar ve yapay zeka arasındaki güven ve iş birliğinin sağlanmasından da sorumludur. KPMG'de aranan nitelikler arasında konuşmaya dayalı kullanıcı deneyimi becerileri, prompt tasarımı ve sistemlerin kararlarını nasıl verdiğini açıklayabilme yeteneği yer alır. Bu nedenle bu unvan, hem kullanıcı deneyimi hem de bilişsel psikoloji bilgisini bir arada gerektirir.

4.Yapay Zeka Sanatçı Mühendisi

Bir şemsiye terim olan AI Artist Engineer yani Yapay Zeka Sanatçı Mühendisi, AI sanatçısı ve AI prodüksiyon sanatçısı gibi unvanları kapsar. Yaratıcılıkla teknolojiyi buluşturan bu unvan, markalar için görsel olarak etkileyici yapay zeka içerikleri üreten profesyonelleri tanımlar. Örneğin, New York merkezli bir medya prodüksiyon şirketinde bu rol, markalarla uyumlu, stratejik ve görsel açıdan çekici içerikler üretmek için yapay zekayı kullanmaktan sorumludur. Böylelikle, sanat ve teknolojiyi birleştirerek yeni nesil görsel üretimine öncülük eder.

5.Prompt Mühendisi

İngilizce’de Prompt Engineer olarak geçen ve son yılların en çok konuşulan yapay zeka mesleklerinden biri olan bu rol, yapay zeka mühendisleri gibi, giderek daha popüler hale gelmiştir. Bu rolde çalışan kişilerin görevleri, yapay zeka aracı kişiliğini ve davranışlarını inşa etmeyi ve belirli kullanımlar için prompt'ları özelleştirmeyi içerir. Adobe gibi şirketler, yapay zeka aracıları ve kurumsal kullanım senaryoları için stratejiler tasarlamak, test etmek ve bir araya getirmek üzere Prompt mühendisleri arıyor.

İş Gücü ve İş Süreçleri Yönetimi Rolleri

Bu roller, genel olarak bir şirketin çalışanlarıyla ilgili faaliyetleri ve işleyişini yönetmekten sorumludur. 

6.İnsan-Yapay Zeka İş birliği Lideri

Human AI Collaboration Lead olarak geçen bu rol, insan ekipleri ile yapay zeka sistemlerinin iş hedeflerine ulaşmak ve performansı iyileştirmek için nasıl birlikte çalışacağına dair stratejiler ve çerçeveler tanımlar. Salesforce bu pozisyonu, ekiplerin yapay zekayla birlikte verimli çalışabilmesini sağlamak için oluşturmuştur ve bu roldeki liderler değişim yönetimi, organizasyon stratejisi ve liderlik konularında deneyimlidir.

7.Benimseme Stratejisti

KPMG’nin üzerinde çalıştığı yeni rollerden biri olan Adoption Strategist yani Benimseme Stratejisti’nin görevi yapay zeka araçlarını iş stratejisi, organizasyon tasarımı ve iş gücü planlamasıyla hizalamaktan sorumlu olacaktır. Ayrıca, çalışanlar arasında yapay zekanın benimsenmesini sağlamakla da görevlidir. Gereken beceriler arasında ise, iş süreçlerinin dönüşümü, iletişim ve yapay zekanın etik, güvenli ve güvenilir bir şekilde kullanılmasına dair çerçeveler bilgisi bulunur.

Teknik ve Model Geliştirme Rolleri

Bu roller genellikle ürün veya modellerin geliştirilmesine yardımcı olur ve yüksek düzeyde teknik bilgi gerektirir. 

8.Sorumlu Kullanım Yapay Zeka Mimarı

İngilizce’de Responsible Use AI Architect olarak geçen bu rol, Pinterest gibi şirketlerde sorumlu yapay zeka korumalarını oluşturmakla görevlidir. Aranan beceriler arasında, makine öğrenimi mimarilerine aşinalık, çapraz ekip mühendislik çabalarına liderlik etme deneyimi ve bilgisayar bilimleri veya ilgili alanlarda lisansüstü derece yer almaktadır. Yapay zekanın etik kullanımını gözeten bu rol, yapay zeka sistemlerinin etik ve adil olmasını sağlamada hayati öneme sahiptir.

9.Orkestrasyon Mühendisi

Orchestration Engineer olarak geçen bu rol, birden fazla yapay zeka aracısını, aracı ve iş akışını birbirine bağlayarak sorunsuz bir şekilde çalışmalarını sağlar. Ayrıca, bu aracıların özerkliğini ve güvenlik sınırlarını (guardrails) tanımlar. KPMG’de bu rolde çalışan kişiler, bağlam tasarımı, hafıza yönetimi ve güvenlik sınırlarının oluşturulmasında görev alır. Bu meslek, yapay zekanın karmaşık ekosistemler içinde tutarlı biçimde çalışmasını sağlar.

10.Yapay Zeka Mühendisi

Yapay zeka mühendisleri en genel tanımıyla makine öğrenimi, veri mühendisliği ve yazılım geliştirme alanlarında çalışarak yapay zekanın ölçeklenebilir çözümler üretmesini sağlar. Yapay zeka mühendisliği bir diğer ifadeyle AI Engineer, yıllardır var olan bir meslek olsa da günümüzde bu rol artık teknoloji endüstrisi dışındaki şirketler için bile yükselişe geçmiş durumda.

Best Buy gibi firmalar, iş ve müşterileri için ölçeklenebilir çözümler inşa etmek üzere AI Engineer arayışında ve bu rol için istenen gereksinimler arasında bilgisayar bilimleri, mühendislik, matematik veya ilgili bir alanda derece, makine öğrenimi, veri mühendisliği veya yazılım geliştirme deneyimi ve Python ve SQL gibi programlama dillerinde beceri yer alıyor.

11.Yapay Zeka Mimarı

Bu roldeki kişiler, bir şirketin yapay zeka altyapısını tasarlayan, veri akışlarını yöneten ve sistemin sürdürülebilirliğini sağlar. Salesforce'ta AI Architect, veri işlem hatları, bilgi işlem ortamı ve temel makine öğrenimi modelleri dahil olmak üzere yapay zeka altyapısının tasarımını ve yönetimini yapar. Bu unvanı taşıyanlar, sistem tasarımı, bulut mimarisi ve veri yönetişimi konularında derin bilgiye sahiptir.

12.Veri Etiketleyici

Aslında bu iş on yıllardır var olmasına rağmen, yapay zekayla birlikte yeniden önem kazanmıştır. Bir veri etiketleyici (Data Annotator), ham veriyi yapay zeka ve makine öğrenimi modelleri için anlaşılır hale getirmek üzere etiketlemek, kategorilere ayırmak ve işaretlemekten sorumludur. Bu pozisyon, Python gibi bir betik dili bilgisi ve büyük dil modellerine (LLM) aşinalık gerektirebilir.

Yönetici ve Liderlik Rolleri

Bu pozisyonlar, şirketlerdeki yapay zeka girişimlerine liderlik eden yönetim veya yönetici düzeyindeki kişilerdir. 

13.Yapay Zeka Lideri

İngilizce’de Head of AI olarak geçen ve bir başka şemsiye terimlerden biri olan bu unvan, şirketlerin yapay zeka stratejilerini yöneten ve teknolojik dönüşümün genel çerçevesini çizen yönetici pozisyonudur. Workday'de Agentic AI Lideri, ürün inovasyonunu inşa etmek ve ölçeklendirmekten ve şirketin uzmanlaşmış iş ürünlerini denetlemekten sorumludur. Gerekli beceriler, teknik ürün yönetimi ve liderliğin birleşimidir.

14.Aracı Operasyon Yöneticisi

Agent Operations Manager olarak da geçen ve KPMG'de yeni bir pozisyon olan bu rol, yapay zeka aracılarının günlük performansını, olaylarını ve değişikliklerini yönetmekten kısacası aracıların bakımından sorumludur. Gerekli beceriler arasında aracıları yöneten operasyonel platformlarda deneyim, beklenmedik aksaklıklara yanıt verme ve bir yapay zeka modelinin performansındaki kademeli düşüşü yönetme süreçleri bulunur.

15.Yapay Zeka Stratejisinden Sorumlu Kıdemli Başkan Yardımcısı

İngilizce’de Senior Vice President of AI Strategy olarak geçen bu unvan, uzun vadeli yapay zeka stratejilerini belirleyen üst düzey yöneticilere verilir. Workday’de bu pozisyonda çalışanlar, uzun vadeli yapay zeka stratejisini şekillendirir ve yönlendirir. Amaç, müşterilerin teknolojik benimsemeye geçişine yardımcı olmak ve şirketin onların iş zorluklarını sorumlu bir şekilde çözebilmesini sağlamaktır.

16.Yapay Zekadan Sorumlu Yönetici Başkan Yardımcısı

Walmart gibi dev perakende zincirlerinde görülen ve Executive Vice President of AI olarak geçen bu rol kapsamında biri ürün ve tasarımdan sorumlu olan ve şirketin yapay zeka dönüşümünde görev alan, diğeri ise yapay zeka platformlarını denetleyen iki yeni yönetici başkan yardımcılığı pozisyonu olarak başlatıldı. Yani yapay zeka dönüşümünü kurumun tüm birimleriyle birleştiren liderleri tanımlayan bu pozisyonun temel sorumlulukları arasında üretkenliği, hız ve inovasyonu artırmak amacıyla şirket genelinde akıllı sistemler kurmak gibi görevler yer alıyor.

Bu yeni AI meslekler şu anki ihtiyaçlara cevap verse de ilerleyen süreçte yeni rollerin ortaya çıkması hiç de şaşırtıcı olmazken, yapay zeka teknolojisinin baş döndürücü hızı, gelecekte de iş rollerinin evrimini sürekli kılacak gibi görünüyor. Bu nedenle insan için yapay zeka artık bir rakip değil, onunla birlikte gelişen stratejik bir ortak haline geliyor.